“Pano” doorprikt het hoera-verhaal waarmee Fost Plus in naam van drankenproducenten en supermarkten de klanten en politici sust. “Alles gaat goed, verandering is niet nodig”. De realiteit blijkt echter schrijnend.

Groen-sp.a stelde op de gemeenteraad van 30 september voor om toe te treden tot de Statiegeldalliantie. We zijn als fractie heel tevreden dat ons voorstel is aanvaard.
De volledige tekst kan je hier nog eens nalezen.

Toegevoegd punt GR 30.09.19 “Toetreden tot de statiegeldalliantie”.

’t Is weer voorbij die mooie zomer. Een periode waarin veel fietstochten en wandeltochten werden georganiseerd en het zalig vertoeven was in de natuur.

Helaas wordt deze natuur maar al te vaak en steeds meer ontsierd door zwerfvuil, waarvan het grootste deel drankverpakkingen.

De Pano-reportage over afval veroorzaakte opschudding. De mythe van “Vlaanderen recyclagekampioen” blijkt een leugen. Het systeem van de blauwe zak zit vol gaten. Hoog tijd dat de Vlaamse regeringsonderhandelaars een nieuw Vlaams afvalbeleid uittekenen.

Tijd voor enige reflectie vinden wij…

“Pano” doorprikt het hoera-verhaal waarmee Fost Plus in naam van drankenproducenten en supermarkten de klanten en politici sust. “Alles gaat goed, verandering is niet nodig”. De realiteit blijkt echter schrijnend.

Inzetten op afval voorkomen en eco-design, materialenhergebruik zijn dus noodzakelijke denkoefeningen in afvalbeleid.

Dit voorjaar heeft de Vlaamse Regering een nieuwe regelgeving goedgekeurd ( het VLAREMA decreet met betrekking tot afvalpreventie) die overheden (ook lokale besturen)  vanaf volgend jaar verplicht om duurzaam cateringmateriaal te gebruiken voor hun eigen werking en op evenementen. De focus komt te liggen op herbruikbare materialen.

De nieuwe regelgeving betekent concreet dat overheden vanaf 2020 geen wegwerpbekers meer mogen gebruiken binnen hun eigen werking, bijvoorbeeld aan waterfonteintjes of koffieautomaten. Op evenementen waar de overheden zelf bepalen hoe de catering verloopt, mogen ze vanaf 2020 deelnemers geen wegwerpbekers, petflessen of blikjes meer aanbieden. Voor de consumptie van drank moeten herbruikbare bekers of glazen voorzien worden. Eenmalige grote verpakkingen zijn toegelaten, maar in het ideale scenario wordt drank getapt via een postmixsysteem of uit vaten.

Vanaf 2022 zal de lat nog iets hoger liggen: dan mogen overheden ook geen wegwerpborden of -bestek meer aanbieden voor intern gebruik of op evenementen. Voorverpakt eten is nog altijd toegelaten, maar soep en slaatjes moeten een herbruikbare verpakking krijgen. Voor broodjes geldt een tussenoplossing: die zullen in een minimale verpakking worden aangeboden.

Deze nieuwe maatregel zal ongetwijfeld een positieve invloed hebben op de hoeveelheid afval die de overheden jaarlijks creëren.

Maar wat met afval?

Elk type afval vereist een eigen aanpak. Maar voor 40 procent van het zwerfafval, de plastic flessen en blikjes, is er een oplossing voorhanden: statiegeld. Al jaren de normaalste zaak in 39 landen en regio’s. In Duitsland bijvoorbeeld liggen er geen blikjes in de bermen. Ook wij kennen het systeem, op glazen drankflesjes, en dat werkt heel goed. De lege verpakkingen hebben nog waarde. Mensen gooien ze niet weg.

Dit jaar maakten de Franse, Slovaakse en Schotse regeringen statiegeldwetten voor plastic en blik. Zo willen ze 90 procent van de plastic flessen apart inzamelen, de nieuwe Europese norm. Het Brussels en Waals gewest schreven statiegeld deze zomer in hun regeerakkoorden. Wat zullen de onderhandelaars van N-VA, CD&V en Open VLD beslissen in het nieuwe Vlaamse regeerakkoord en in de Septemberverklaring (of Oktoberverklaring)?

Er zal wel een echt Vlaams statiegelddecreet nodig zijn. De “vrijwillige engagementen” van de verpakkingssector leidden alleen maar tot de wantoestanden die “Pano” toont. Jaarlijks verkopen drankenproducenten en supermarkten meer dan 2 miljard flesjes en blikjes in ons land. Zonder decreet ligt er in 2024, op het einde van de regeerperiode, nog steeds evenveel zwerfafval.

In afvalbeleid is statiegeld het laaghangend fruit. Het is goed nieuws voor de begroting. Noorwegen financiert zijn systeem met een kleine producentenbijdrage en de opbrengsten van het recyclaat. Daarmee vergoedt het winkeliers voor de kosten. De regering steekt er geen belastinggeld in. Sterker nog: de opruimkosten voor zwerfvuil dalen. Die kosten de Vlamingen nu elke dag 367.000 euro belastinggeld.

De Antwerpse burgemeester Bart De Wever (N-VA) klaagde vorig jaar in het verkiezingsdebat aan dat hij “Antwerpen nog niet netjes had gekregen”. Veel andere burgemeesters delen die frustratie. Meer dan 60 procent van de Vlaamse gemeenten zijn lid van de Statiegeldalliantie. Scandinavië is het voorbeeld voor Vlaams beleid, schreef informateur De Wever in zijn Startnota.

Welnu, alle Scandinavische landen kennen statiegeld sinds jaren. Burgemeesters krijgen er hun steden en gemeenten proper mee.

Statiegeld uitbreiden naar plastic flesjes en metalen blikjes zou zwerfafval met 70 tot 90 procent kunnen reduceren.

Statiegeld is ook een populaire milieumaatregel. 8 op de 10 Vlamingen zijn voor, 80 procent van de N-VA-kiezers en 75 procent van de Open VLD-kiezers. Test-Aankoop, die toch de consumenten vertegenwoordigen, is voorstander. Ook de veehouders, het Algemeen Boerensyndicaat ABS en KVLV, zullen applaudisseren. De blikscherven maken hun koeien ziek.

Met andere woorden: er is draagvlak voor!

Op dit moment zien we een Vlaamse afvalsector die nu vooral veel sorteert en exporteert, dus het probleem “letterlijk” verplaatsen naar bv. Turkije.

Door beter in te zamelen, onder meer via statiegeld, krijg je een meer hoogwaardige en waardevolle afvalstroom. Die kan lokaal worden gebruikt door drankenproducenten die meer ‘recycled content’ in hun producten willen opnemen.

Door statiegeld dalen de opruimkosten voor zwerfvuil. In tijden waar de gemeenten elke euro moeten afwegen toch een bijzonder belangrijk gegeven.

Het draagvlak voor statiegeld bij gemeenten en kiezers is immens. N-VA, CD&V en Open VLD hebben een gouden kans om het afvalbeleid terug op de sporen te zetten.

Op die manier worden de beelden van plasticsoep, vervuilde stranden of festivalweiden, bermen,  gestikte dieren, vogels,…hopelijk een verre herinnering en kunnen de mensen weer fier worden op een proper Vlaanderen.

De fractie Groen- sp.a Lochristi verzoekt de Gemeenteraad :

• om toe te treden tot de statiegeldalliantie met een citaat van de website komende van Jong VLD:

“De omschakeling naar een circulaire economie, waarin recyclage en hergebruik centraal staan, vraagt om een ambitieuzer beleid. Statiegeld kan hier een sleutelrol in spelen. Een verstandig ontwikkeld systeem, met een goed uitgedachte rol voor de overblijvende pmd-zakken, maakt dat statiegeld in een totaalbenadering van zwerfvuil en recyclage een belangrijke opstap kan vormen naar een duurzame en circulaire economie. Voldoende redenen voor Jong VLD om toe te treden tot de statiegeldalliantie. Waar wachten we nog op?”

• wij vragen aan het bestuur om onze vertegenwoordiger bij IDM, mevr Rita De Vylder of plaatsvervanger, Ase Van de Vyver, het mandaat te geven dit standpunt te verdedigen vanuit de gemeente.

Voor de Groen-sp.a fractie,

Hilde Van Laere

Gemeenteraadslid